Chức năng và thẩm mỹ -Câu chuyện về thiết kế vùng Scandinavia

Thiết kế vùng Scandinavia (Scandinavian Design) và những đặc trưng nổi bật

Cụm từ "Scandinavia" là khái niệm chỉ một phần hay toàn bộ vùng Bắc Âu, bao gồm Đan Mạch, Na Uy, Thụy Điển và có thể còn có Phần Lan (dựa trên các tiêu chí lịch sử và ngôn ngữ). Không cầu kỳ hay diêm dúa, thiết kế của Scandinavia được mô tả giống như những thiết kế tối giản tinh xảo, khá nhỏ gọn, đề cao công năng sử dụng với các đường nét đơn giản và gọn gẽ. Bởi lẽ, sự tiện dụng trên sản phẩm là điều quan trọng nhất đối với các cư dân vùng Bắc Âu; đây cũng là nền tảng cơ bản hình thành nên phong cách thiết kế Scandinavia.

cau-chuyen-thiet-ke-phong-cach-scandinavia-designs.vn

Phần lớn ứng dụng của phong cách thiết kế Scandinavia là ở các thiết kế nội thất, với truyền thống dạn dày về nghề thủ công được tích hợp trên những sản phẩm thương mại. Người Scandinavia tận dụng hiệu quả nguồn nguyên liệu hạn chế (do bị cô lập về địa lý trong lịch sử). Bên cạnh đó, quan điểm "dân chủ": "sản phẩm làm ra vì con người" cũng là một phần vẻ đẹp của phong cách thiết kế Scandinavia; chất chứa ở đó sự duyên dáng mang tính đại chúng, gần gũi và bình dân.

Thiết kế bìa sách "Ngữ pháp Thụy Điển hiện đại/Modern Swedish Grammar", Immanuel Björkhage (1966)

Những định hình đầu tiên của phong cách thiết kế Scandinavia

Nét tinh tế bắt rễ từ các phong trào nghệ thuật đầu thế kỷ XX (Phong trào nghệ thuật và thủ công mỹ nghệ/Arts and Crafts Movement, Art Nouveau), sau này là các phong trào bùng nổ giữa hai cuộc Chiến tranh Thế giới như De Stijl, Bauhaus, Dadaists...mang theo sự đơn giản, tính ứng dụng cao, cảm hứng thiên nhiên và khí hậu Bắc Âu là những yếu tố tạo nên sự thanh lịch rất đặc trưng của thiết kế Scandinavia.

Tên gọi “thiết kế Scandinavia/Scandinavian Design” có nguồn gốc từ một chương trình thiết kế ở Mỹ và Canada (khoảng thời gian từ 1954 đến 1957) trưng bày các tác phẩm từ những nhà thiết kế Bắc Âu, với mục đích thúc đẩy nhiều hơn sự tiếp cận đến “phong cách sống Scandinavia”. Từ đó, phong cách thiết kế Scandinavia dần được xác định bằng những giá trị: chức năng, đơn giản/gọn nhẹ và đẹp đẽ.

Các tổ chức địa phương (chẳng hạn như Hiệp hội Thiết kế công nghiệp Thụy Điển) góp phần thúc đẩy các thiết kế Scandinavia nhằm phục vụ cộng đồng. Ngay từ ban đầu, Scandinavia đã sớm xác định được tầm quan trọng của việc cân bằng giữa tính thẩm mỹ và tính tiện dụng, bất chấp việc đây chỉ là các thiết kế phổ biến và bình dân. Tư tưởng ấy vẫn tiếp tục được duy trì đến nền thiết kế Scandinavia hiện đại.

Một góc triển lãm Design in Scandinavia (1954)

Một vài triển lãm về các thiết kế Scandinavia đã được tổ chức ở châu Âu và Bắc Mỹ. Một trong những triển lãm sớm nhất là triển lãm Stockholm diễn ra năm 1930, nơi mà chủ nghĩa tiện dụng đang nở rộ và các nghệ sỹ, công ty thiết kế đều giới thiệu những khuynh hướng sản phẩm mới nhất của mình. Vào năm 1960, triển lãm Nghệ thuật của Đan Mạch được tổ chức tại bảo tàng nghệ thuật Metrpolian của New York nhân chuyến thăm chính thức của vợ chồng hoàng gia. Bằng nhiều cách khác nhau, những triển lãm như thế đóng một vai trò quan trọng trong việc phổ biếnthiết kế Scandinavia đến thị trường thế giới cũng như ảnh hưởng đến sự phát triển nghệ thuật thiết kế đương đại ở Bắc Mỹ và Châu Âu.

Triển lãm nội thất tại Stockholm (1930)

Truck Display - triển lãm xe Scandinavia tại Stockholm (1930)

Phong cách thiết kế Scandinavia hiện đại

Theo thời gian, thiết kế Scandinavia đã phát triển từ chỗ chủ yếu là các sản phẩm nội thất và trang trí nội thất thành một phong cách thiết kế riêng biệt, ứng dụng những đặc trưng của nó trong những lĩnh vực đa dạng trong thiết kế (mà không còn bó hẹp trong không gian nội thất) như thiết kế web, thiết kế đồ họa....Các hiệp hội, tổ chức về thiết kế nhanh chóng được thành lập ở các nước Bắc Âu. Tuy mỗi hiệp hội theo đuổi một quan điểm giá trị khác nhau, nhưng mục đích chung vẫn là bảo vệ và thúc đẩy ngành công nghiệp thiết kế khu vực Scandinavia phát triển. Ngay cả trong thời đại công nghệ số, Scandinavia vẫn luôn nổi bật với nét đặc trưng của nó: các sản phẩm tiện ích với giá thành và chất lượng hợp lý. Tất cả thiết kế đều được sáng tạo với một mục tiêu chung: tạo ra các sản phẩm hữu dụng. Cùng Designs.vn chiêm ngưỡng một số thiết kế Scandinavia hiện đại!